KELEBEK ÖMÜRLÜ İHTİLAL, TKP VE ONBEŞLER

1919 sadece Samsun’a çıkış değil, İstanbul ve Ankara da komünistler için atılım yılı idi. İstanbul’da KURTULUŞ grubu yöneticilerinden Ethem Nejat ve arkadaşları, Hüseyin Hilmi ve Şefik Hüsnü nün grup üzerindeki hakimiyetlerini kırarak gruptan ayrılmış ve Amele Çemiyeti başta olmak üzere diğer grup yöneticileriyle birlikte hareket etmişlerdi. Ankara da ise Hacıoğlu Baytar Salih ilişkili olduğu insanlardan bir Amele teşkilatı kurma çalışmaları yapıyordu.1920 de meyvesini verdi. Meclisteki mebuslar la beraber THİF (Türkiye Halk İştirakyan Fırkası) nı kurdular. Ayrıca  ‘Yeni Dünya ‘ gazetesinin başına Arif Oruç’u atayarak yayına başladılar. Ankara bu girişimlerle neredeyse İstanbu’ un önüne geçmişti.

1920 ortalarında Mustafa Suphi İstanbul ve Ankara komünistleri dahil, Anadolu nün birçok mahalline haber ulaştırarak Eylül başında Bakü de toplanacak olan Doğu halkları kurultayına delege gönderilmesi davetinde bulundu.1 Eylül 1920 de toplanan kurultay a en kalabalık delege Türkiye’den katılmıştı.10 Eylül 1920 de bu delegelerin katılımıyla TKP kuruldu.

Mustafa Suphi başkan, Ethem Nejat Genel Sekreter seçilmişti. Şu da bilinmelidir ki davet yapıldığı halde Hüseyin Hilmi ve Şefik Hüsnü Bakü ye gitmediler.

Ekim ortalarında Mustafa Suphi Ankara’ya BMM reisi Mustafa Kemal’e bir mektup göndermişti. Mektup ta iyi dileklerini ve milli mücadeleye destek için hem kendileri hem de parti emrindeki Kızıl Alay’ı da beraberinde Türkiye’ye geleceklerini bildiriyordu. Mektup Ankara’da rahatsızlık yaratmıştı. Zira mecliste de güçleri olan komünistler işin başına geçebilirlerdi. Mektubu getiren şahıs TKP MK üyesi Süleyman Sami idi. Tarihçi Mete Tuncay’a göre bu tertibi en başında o düzenlemişti. M. Kemal Süleyman Sami ile başbaşa vererek planlarına giriştiler. Ne var ki bu tuzağın planlamasında sadece Süleyman Sami yoktu. TKP içinde daha başka Ajan ve provakatörler de vardı .

Süleyman Sami Bakü’ye döndüğünde. TKP heyeti de Türkiye ye giriş hazırlığı yapıyordu.

28 Aralık 1920 de büyükelçi Medivani ve maiyetiyle beraber trenle Kars a geldiler. Devlet Erkan’ı onları ticaret kulübünde ağırladı. Yemekten sonra büyükelçi Medivani Mustafa Suphi ile beraber Sovyet yardımının ilk dilimi olan Beşyüzbin altın rubleyi Valiye takdim ettiler ( Kazım Karabekir İstiklal harbimiz)

İlerleyen günlerde daha çok civardaki köyler e gidildi ve halkla ilişkiler kuruldu. Bu durum an be an ajanlar tarafından Kazım Karabekir e rapor ediliyordu. TKP heyeti Kars ta 20 gün kaldılar. Gittikleri köylerde hep coşkuyla karşılanmışlardı. Bu vesileyle istenmeyen adam ilan edilip kendilerine nota verildi.( Kazım Karabekir İstiklal harbimiz)

Erzurum yolculuğu sancılı başladı. TKP içindeki Ajan takımı sık sık halkı tahrik edici girişimlerde bulunuyorlardı. Sarıkamış ve Karakurt köyünde ufak tefek hadiseler yaşanmıştı. Süleyman Sami’nın dışında Cevat Dursunoğulları-Hüseyin Avni-Mehmet Emin (TKP MK üyesi) ve Erzurum’da onları karşılayan provokatör Ebul Hintli Cafer Ağa ile dışardan kafile hakkında rapor veren Altındiş Faik iş başındaydılar.

Rasih Nuri ileri Süleyman Sami’nin Teşkilat-ı mahsusa şefi kuşçu başı Eşref in kardeşi hacı Sami olduğunu iddia eder. Altındiş Faik ise Ankara da yakalanınca itirafçı olmuş ve maaşlı devlet ajanı sıfatıyla TKP içinde faaliyet yürütüyordu.

Ajanlar hastalıklarını bahane ederek kafileden ayrıldılar. Erzurum- İspir Yolunda kafile derdest edildi. Trabzon a varıldığında oyunun son perdesi o malum sahne gerçekleşti.

Onbeşlerin Karadeniz’de katledilmeleri; egemen sınıfın tavrı ve devrimcileri tasfiye hareketliydi. Sınıf Savaşı’nın geldiği evre idi. Herşeye rağmen teslimiyet e ve ihanete boyun eğmeyen onbeşlerin anısı bize direniş abidesi olarak yadigar kaldı.

” Karadeniz

bunu duysun derinliklerin

O ateşli göğüsleri delen hançerin

Kabzası ni alacağız biz elimize…..

N.Hikmet